نقشه مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور چپگرد راستگرد

مدارات فرمان چپگرد راستگرد

در این بخش الکترونیک ۹۸ برای شما دانش آموزان و دانشجویان رشته تحصیلی برق صنعتی و قدرت، اقدام به طراحی و انتشار پروژه ای در زمینه طراحی مدار فرمان و مدار قدرت با عنوان، (راه اندازی موتور به صورت چپگرد و راستگرد) کرده است. مدار فرمان چپگرد و راستگرد با مکانیزمی ساده ولی پرکاربرد است که در کارخانجات، بالابرها، آسانسورها و جاهایی که نیاز به تغییر جهت گردش موتور باشد، استفاده می شود.

مدار فرمان چپگرد راستگرد با توجه به کاربرد و ویژگی های موتور مورد نظر به روش های مختلفی قابل طراحی و اجراست. در ادامه به مدارات فرمان چپگرد راستگرد لحظه ای با حفاظت کامل، چپگرد راستگرد دائم با حفاظت کامل و چپگرد راستگرد سریع می پردازیم. تغییر جهت گردش در موتورهای سه فاز با جابجایی دو فاز انجام می شود. در نتیجه برای طراحی این مدار نیاز به دو کنتاکتور وجود دارد و نکات حفاظتی جهت عدم قرارگیری دو کنتاکتور به صورت همزمان در مدار و جلوگیری از اتصال فازها به هم باید رعایت شود.

1- نقشه مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور چپگرد راستگرد لحظه ای با حفاظت کامل

در طراحی مدار فرمان چپگرد راستگرد لحظه ای که در تصویر زیر مشاهده می کنید از دو کنتاکتور استفاده شده تا یکی از کنتاکتورها(K1) فازهای L3،L2،L1 را به ترتیب به W1،V1،U1 اتصال دهد و کنتاکتور دوم L1 را به U1 و L2 را به W1 و L3 را به V1 متصل کند و جهت جلوگیری از جذب دو کنتاکتور و اتصال فازها به هم از شستی های دوبل S2 و S3 استفاده شده است.

حال با فشردن شستی دوبل S2 موتور به صورت راستگرد شروع به کار کرده و با رها کردن شستی موتور از حرکت باز می ایستد و همینطور با فشردن شستی دوبل S3 موتور تغییر جهت داده و تا زمانی که شستی فشرده شود کار میکند. در صورت فشردن همزمان دو شستی با یکدیگر به علت دوبل بودن آن ها، هیچ کدام از کنتاکتور ها وارد مدار نمی شوند. همچنین جهت حفاظت بیشتر مدار از تیغه بسته کنتاکتور k1 در مسیر کنتاکتور K2 و تیغه بسته کنتاکتور K2 در مسیر کنتاکتور K1 استفاده شده است تا چنانچه هر کدام از کنتاکتورها جذب کند، کنتاکتور دیگر بر اثر باز شدن تیغه بسته کنتاکتور متقابل از کار بیفتد.

2- نقشه مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور چپگرد راستگرد با حفاظت کامل

در مدار فرمان طراحی شده زیر از تیغه های باز کنتاکتور های K1 و K2 موازی با مجموعه شستی های دوبل S2 و S3 در هر مسیر جهت خودنگه دار کردن مدار استفاده شده است. با فشردن شستی مربوط به هر مسیر، موتور در یک جهت شروع به کار می کند و بطور دائم در مدار می ماند. حال اگر بخواهیم موتور تغیر جهت دهد بایستی ابتدا شستی استپ S1 رابزنیم و سپس با استفاده از شستی دوبل دیگر، موتور را استارت بزنیم تا در جهت مخالف به صورت دائم شروع به کار کند. همچنین در این مدار از تیغه های بسته K1 و K2 در مسیرهای آن ها استفاده شده تا در صورت جذب یکی از آنها، دیگری از کار بیفتد.

3- نقشه مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور چپگرد راستگرد سریع

مدار فرمان چپگرد راستگرد سریع در مواردی کاربرد دارد که نیاز به تغییر جهت سریع موتور داریم. در این صورت با فشردن شستی دوبل S2 موتور شروع به کار می کند و میتوان با فشردن شستی دوبل دیگر بلافاصله جهت گردش موتور را تغییر داد. علت دست یافتن به چنین قابلیتی قرار دادن تیغه باز خودنگهدار K1 و K2 با استارت های S2 و S3 است و به علت دوبل بودن شستی ها، با فشردن استارت S2 ، مسیر بسته کنتاکتور اول باز شده و مسیر باز کنتاکتور دوم را میبندد در نتیجه موتور در جهت مخالف شروع به کار می کند. همچنین در این مدار از تیغه های بسته هر کنتاکتور در مسیر مخالف جهت جلوگیری از جذب همزمان کنتاکتورها استفاده شده است.