نقشه مدار فرمان راه اندازی سوپرت یا قلم گیر دستگاه تراش

در این بخش الکترونیک ۹۸ برای شما دانش آموزان و دانشجویان رشته تحصیلی برق صنعتی و قدرت، اقدام به طراحی و انتشار پروژه ای در زمینه طراحی مدار فرمان راه اندازی سوپرت یا قلم گیر دستگاه تراش کرده است.

سوپرت یا قلم گیر در دستگاه تراش چیست؟

دستگاه تراش، ماشین ابزاری است که برای شکل دهی و تراشیدن قطعات فلزی و چوبی معمولا دوار به کار می رود و به دلیل به صرفه بودن و سرعت بالای تراشکاری نسبت به سایر روش ها، استفاده از آن یکی از روش های معمول و پر استفاده در صنعت می باشد.

سوپرت یا قلم گیر در دستگاه تراش یکی از اجزای کنترل و تنظیم کننده میزان تراش و حرکت های افقی و عمودی بر روی قطعات است. سوپرت یا قلم گیر یک ماشین تراش باید پس از گرفتن فرمان، چپگرد کار کند و پس از رسیدن به انتهای مسیر، به طور اتوماتیک جهت آن راستگرد شده و به سمت راست برگشته و در محل تعیین شده بایستد.

مدار فرمان راه اندازی سوپرت یا قلم گیر ماشین تراش

مدار قدرت این دستگاه به صورت چپگرد و راستگرد بوده که در پروژه های قبلی(نقشه مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور بصورت چپگرد راستگرد) آموزش داده شده است. در اینجا به مدارفرمان آن می پردازیم که به صورت زیر طراحی می شود.

در مرحله اول هر دو کنتاکتور K1 (چپگرد) و K2 (راستگرد) را مطابق نقشه زیر به صورت معمولی طراحی می کنیم و تیغه های بسته آن ها در مسیر بوبین یکدیگر قرار می دهیم. (جهت عدم کارکرد دو کنتاکتور به صورت همزمان)

در مرحله بعد از یک میکروسوئیچ (b1) استفاده می کنیم و تیغه بسته (1 و 2) آن را در مسیر K1 و بالای تیغه بسته کنتاکتور K2 قرار می دهیم و تیغه باز (3 و 4) دوبل میکروسوئیچ  b1 را مانند نقشه زیر، با تیغه باز کنتاکتور K2 به صورت موازی می بندیم. سپس تیغه بسته (1و2)  میکروسوئیچ b2 را در مسیر کنتاکتور K2 قرار می دهیم. بنابراین با فشردن شستی S2، قلم گیر دستگاه تراش توسط کنتاکتور K1 به صورت چپگرد راه اندازی می شود. زمانی که قلم به انتهای خط می رسد، به میکروسوئیچ b1 برخورد کرده و تیغه بسته آن را باز و کنتاکتور K1 را خاموش می کند و قلم ماشین متوقف می شود.

در این صورت با تغییر حالت تیغه میکروسوئیچ b1 مسیر کنتاکتور K2 از باز به بسته، کنتاکتور K2 جذب و قلم گیر ماشین تراش تغییر جهت می دهد (در اثر جابه جایی فازها) و به صورت راستگرد کار می کند. زمانی که قلم گیر به ابتدای خط برسد، به میکروسوئیچ b2 برخورد کرده و مسیر کنتاکتور K2 را باز  نموده و قلم گیر ماشین را خاموش می کند. در صورتی که بخواهیم قبل از برخورد قلم گیر با میکروسوئیچ آن را از کار بیندازیم، از شستی استپ S1 استفاده میکنیم.

مدار فرمان راه اندازی سوپرت یا قلم گیر ماشین تراش با سیکل منظم به صورت دستی و اتوماتیک

چنانچه بخواهیم حرکت رفت و برگشت قلم گیر به صورت یک سیکل ادامه داشته باشد، از دو میکروسوئیچ b1 و b2 و دو شستی دوبل S2و S3 مطابق نقشه زیر استفاده می کنیم.

همچنین میتوان مدار را طوری طراحی کرد که علاوه بر اتوماتیک بودن به صورت دستی نیز قابل کنترل باشد. برای این کار از دو شستی دوبل استارت-استپ استفاده می کنیم و شستی های استارت S2 و S3 را مجزا در هر مسیر به صورت موازی با تیغه های باز کنتاکتور K1 و K2 و تیغه های باز میکروسوئیچ b1 و b2 می بندیم و سپس استپ ها را به صورت متقابل در مسیر کنتاکتور ها قرار می دهیم. در این صورت میتوانیم در هر لحظه با زدن شستی های استارت  S2 یا S3 قلم گیر ماشین را در جهت چپگرد یا راستگرد بچرخانیم و یا توسط شستی های استپ S2 و S3 قلم گیر دستگاه را متوقف کنیم.

با طراحی مدار فرمان به صورت زیر می توان قلم گیر ماشین را به صورت خودکار در جهت چپگرد و راستگرد کنترل کرد. یعنی زمانی که قلم گیر به ابتدا و انتهای خط می رسد با برخورد به میکروسوئیچ های b1 و b2 در آن جهت متوقف و تغییر جهت می دهد و این سیکل ادامه پیدا می کند. جهت توقف کامل دستگاه بایستی شستی استپ S1 فشرده شود.