کلید هوشمند

فرض کنید که در حال تماشای تلویزیون، شنیدن رادیو یا اتوی لباس خود هستید که ناگهان برق قطع می شود. در این حالت برای انجام کاری بدون خاموش کردن دستگاه های فوق به بیرون منزل می روید. چنانچه پیش از بازگشت شما به منزل برق بیاید، دستگاه های فوق روشن شده و ممکن است حتی ساعت ها روشن بمانند. در این جا مداری معرفی شده است که هر نوع دستگاهی را پس از قطع برق خاموش می نماید. (البته این مدار تنها برای دستگاه های کم مصرف، تا 100W قابل کاربرد است).

دو ویژگی مهم مدار فوق عبارت است از:

1- اگر برق چند ثانیه پس از قطع باز گردد، دستگاه را روشن می نماید.

2- چنانچه برق تا 15 یا 20 ثانیه پس از قطع برنگردد، مدار دستگاه را خاموش خواهد کرد.

نحوه عملکرد کلید هوشمند

مدار بر اساس دو ترانزیستور و تعدادی قطعه دیگر کار می نماید. مقاومت R1 ولتاژ ورودی را به مقدار مناسبی کاهش می دهد. دیود D1 عمل یکسوسازی و خازن C1 عمل صاف کردن ولتاژ AC ورودی را انجام می دهد. کلیدهای S1 و S۲ که از نوع فشاری push – to – on هستند، قطع و وصل دستگاه در حالت عادی را به عهده دارند. هنگامی که کلید S1 برای لحظه ای فشار داده می شود، هر دو ترانزیستور T1 و T2 به حالت اشباع می روند. ترانزیستور T1 از نوع npn و ترانزیستور T2 از نوع pnp است. با وصل کلید S1، به بیس T1 جریان اعمال شده T1 به اشباع می رود. جریان مقاومت R5 نیز سبب به اشباع رفتن T2 می گردد. کلکتور T2 از طریق مقاومت R6 به بیس T1 وصل است. یعنی یک عملکرد متقابل بین این دو وجود دارد.

نقشه شماتیک پروژه کلید هوشمند

خازن C2 از عملکرد اشتباه مدار جلوگیری می نماید. برای کنترل بار از تریاک BT136 استفاده شده است. LED های 1 و 2 نشان می دهند که مدار روشن است. برای خاموش کردن دستگاه کافی است که کلید S2 برای لحظه ای فشار داده شود.

نظریات خوانندگان

مدار معرفی شده، مدار بسیار خوبی است اما تنها برای دستگاه های کم مصرف قابل کاربرد است. به کمک یک رله و یک زمان سنج می توان مدار را برای دستگاه های وات بالا نیز قابل کاربرد نمود. مدار اصلاح شده در زیر نشان داده شده است.

نقشه شماتیک کلید هوشمند برای دستگاه های با توان بالا

با فشار کلید S2، دستگاه و LED4 روشن می گردد. با فشار کلید S1 دستگاه خاموش می گردد.

مدار بالا، بدون شک مدار مناسبی می باشد. اما در مدار اولی سعی بر آن بود که از ترانسفورماتور استفاده نشود.