کنتاکتورها ( مقادیر نامی _ طرز انتخاب )

کنتاکتور الکترومغناطیسی

در این مطلب از مبحث آموزش طراحی مدار فرمان و مدار قدرت می خواهیم شما را با کنتاکتورها در حوزه برق صنعتی و قدرت آشنا کنیم. کنتاکتور کلید الکترومغناطیسی می باشد که با وصل برق به بوبین آن تعدادی از کنتاکت ها را به یکدیگر وصل (بسته) و یک سری دیگر را قطع (باز) می نماید. که از این خاصیت برای قطع و وصل جریان برق راه اندازهای موتورها، تغییر اتصال الکتروموتورها و … و یا کنترل دستگاه های مختلف استفاده می گردد.

ساختمان و اصول کار کنتاکتور

کنتاکتور از یک هسته مغناطیسی که به دو قسمت ثابت و متحرک تقسیم شده و روی قسمت ثابت یک بوبین (سیم پیچ روی قرقره) که می تواند توسط ولتاژ AC یا DC تحریک شود تشکیل شده است. قسمت های متحرک هسته توسط فنری از قسمت ثابت جدا نگهداشته می شود و یک سری کنتاکت های (تیغه) عایق شده از هم و بدنه، به آن متصل شده و می تواند با هسته متحرک حرکت کند.

در روی بدنه کنتاکتور یک سری ترمینال های ثابت در دو طرف آن نصب شده که می توانند دو به دو به وسیله کنتاکت های متحرک به هم متصل یا از هم باز شوند، قرار گرفته است. هنگامی که از سیم پیچ مغناطیسی (بوبین) جریان معینی عبور کند، نیروی مغناطیسی بیشتر از نیروی فنر شده و هسته متحرک حرکت کرده و کنتاکت های متحرک، ترمینال های ثابت را به هم متصل می کند.

وقتی ولتاژ تغذیه قطع شود و یا از حد معینی کمتر گردد، نیروی فنرها باعث می شود که اتصال بین کنتاکت های ثابت توسط کنتاکت های متحرک به طور اتوماتیک از یکدیگر جدا شوند، عکس این حالت نیز صادق است، یعنی در حالت بدون جریان بودن سیم پیچی کنتاکت های ثابت و متحرک به یکدیگر متصل ( کنتاکت های بسته) بوده و در حالتی که از بوبین جریان عبور می کند این کنتاکت ها از یکدیگر باز می شوند.

طرز عملکرد کنتاکتور و باز و بسته شدن کنتاکت ها

نقش حلقه اتصال کوتاه در کنتاکتور

نیروی مکانیکی ایجاد شده توسط مغناطیس الکتریکی در جریان متناوب، متناسب با مجذور جریان عبوری از آن و در نتیجه متناسب با مجذور اندوکسیون مغناطیسی می باشد. چون مقدار جریان لحظه ای با توجه به رابطه زیر تغییر می کند.

i= Im sin ωt

لذا نیروی مغناطیسی نیز برابر:

F1=Fm12 sin2 ωt

تعداد دفعاتی که این نیرو ماکزیمم وصفر می شود به اندازه دو برابر فرکانس جریان می باشد. پس لحظاتی که نیروی مغناطیس بیشتر از نیروی مقاوم فنرهای کنتاکتور باشد هسته کنتاکتور جذب شده و در لحظاتی که مقدار نروی مغناطیسی کمتر از مقدار نیروی فنرها باشد هسته کنتاکتور نیز می خواهد به محل اولیه خود برگردد. ولی در عمل چون تعداد دفعات قطع و وصل در هر ثانیه زیاد است و هسته متحرک نمی تواند با آن سرعت جابجا شود در نتیجه وصل باقی مانده و باعث لرزش هسته متحرک می گردد. و باعث ایجاد صدای وز وز یا زوم نموده و جریان بوبین افزایش می یابد.

نیروهای کشش ایجاد شده در کنتاکتور

F1: نیروی کشش سیم پیچ

F2: نیروی کشش حلقه اتصال کوتاه

این نوسانات را می توان به وسیله حلقه اتصال کوتاه که در سطح قطب ها روی هسته ثابت جاسازی شده است و حدود نصف تا دو سوم سطح هر قطب را می پوشاند از بین برده و لرزش آن را برطرف نمود. طرز کار حلقه اتصال کوتاه بدین صورت است که وقتی جریان AC از بوبین عبور می کند، باعث ایجاد فوران مغناطیسی متغیر در داخل هسته می گردد. و چون حلقه اتصال کوتاه در سطح قرار گرفته باعث قطع فوران و ایجاد ولتاژ در آن می گردد.

و چون حلقه اتصال کوتاه در سطح هسته قرار گرفته باعث قطع فوران و ایجاد ولتاژ در آن می گردد، ولتاژ ایجاد شده به خاطر بالا بودن سطح مقطع حلقه و پایین بودن مقاومت آن باعث عبور جریان و جریان عبوری باعث ایجاد فوران و نیروی مغناطیسی خواهد شد. که این نیرو با عامل به وجود آورنده خود 180درجه اختلاف دارد.

و زمانی که نیروی تولید شده به وسیله بوبین صفر است. نیروی حلقه اتصال کوتاه ماکزیمم و زمانی که نیروی تولید شده به وسیله بوبین ماکزیمم است نیروی حلقه اتصال کوتاه صفر می باشد.

نیروی کشش هسته متحرک، حاصل جمع لحظه ای دو نیروی ایجاد شده بوده که هیچ وقت به صفر نمی رسد و باعث جذب هسته متحرک و وصل ثابت و کار بدون لرزش کنتاکتور می گردد.

کنتاکت های کنتاکتور

در تمام کنتاکتورهای اصلی ( کنتاکتورهایی که در مسیر مواد قدرت قرار می گیرد) معمولا سه کنتاکت اصلی برای تغذیه مصرف کننده و چند کنتاکت فرعی در صورت نیاز برای مدار فرمان و موارد دیگر وجود دارد. کنتاکت های فرعی قابل افزایش می باشد که برحسب نیاز می توان روی کنتاکتور یا بغل آن سوار نمود. همچنین روی کنتاکتور وسایل جانبی دیگر مانند تایمر، بی متال و … می توان نصب نمود.

1_ کنتاکت کمکی رو یا بغل

2_ قفل مکانیکی

3_ تایمر الکترونیکی

4_ اینترلاک مکانیکی

5_ پارازیت گیر

6_ رله حفاظت موتور دیجیتالی

7_ بی متال

کنتاکتورهای تیپ کوچک تا 50 آمپر همراه با وسایل جانبی

شماره گذاری کنتاکت ها

در کنتاکتورهای استاندارد، کنتاکت های اصلی را با اعداد یک رقمی، 1 و 3 و 5 ورودی فازها و 2 و 4 و 6 خروجی فازها نشان می دهند.

همچنین ورودی فازها را با L1 و L2 و L3 و خروجی را با T1 و T2 و T3 در استاندارد IEC و با حروف R و S و T ورودی و U و V و W خروجی در استاندارد VDE نشان داده می شود.

بعضی از شرکت های سازنده، روی کنتاکتور هر سه مشخصه را می نویسند. یعنی ورودی را با T/5/ L3 ،S/3/ L2 ،R1/1/ L1 و خروجی را با W /6/T3 ، V/4/ T2 ، U/2/ T1 نشان می دهند.

کنتاکت های فرعی یا کمکی که برای طراحی مدار فرمان به کار می رود و جریان کمی از آن ها عبور می نماید با اعداد دو رقمی نشان داده می شود. رقم دوم در دو ترمینال روبرو نشان دهنده شماره تیغه یا کنتاکت و رقم اول نشان دهنده باز و یا بسته بودن کنتاکت ها در حالت نرمال (قطع) می باشد. اگر رقم اول 1 و 2 باشد کنتاکت بسته ( N.C) و اگر رقم اول 3 و 4 باشد کنتاکت باز (N.O) می باشد.

بوبین کنتاکتور را با حروف A2 , A1 نشان می دهند. روی کنتاکتورها به خاطر مصرف سیم کمتر و اتصالات آسان تر برای بوبین از سه پیچ (ترمینال) که یک ترمینال برای A1 و دو عدد ترمینال برای A2 در دو طرف کنتاکتور در نظر می گیرند.

طرز شماره گذاری کنتاکت های کنتاکتور

مزایای کنتاکتور نسبت به سایر کلیدهای دستی

1_ کنترل و فرمان از راه دور ماشین های الکتریکی توسط کنتاکتور اقتصادی تر و ایمن تر می باشد.

2_ از خطرات ناشی از راه اندازی مجدد ماشین هایی که در اثر قطع ناگهانی برق شبکه از کار افتاده اند، جلوگیری می شود.

3_ توسط کنتاکتور، امکان قطع و وصل مصرف کننده از چندین محل عملی می باشد.

4_ امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک، توسط کنتاکتور برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد.

5_ عمر مکانیکی کنتاکتور نسبت به سایر کلیدها، خیلی بیشتر است.

6_ با طراحی مدار فرمان مناسب، می توان سرعت قطع و وصل مدار را توسط کنتاکتور بالا برد.

7_ حفاظت دستگاه ها توسط کنتاکتور، مناسب تر و مطمئن تر است.

8_ قابل وصل به PLC است.

9_ کاهش احتمال برق گرفتگی به خاطر جدا بودن مدار فرمان و قدرت

مقادیر نامی کنتاکتورها

برای تغذیه موتورها و سایر مصرف کننده های معمولی اغلب از شبکه فشار ضعیف استفاده می شود. برای اتصال مصرف کننده به این شبکه باید از کلید یا کنتاکتوری استفاده شود که دارای مشخصات مشابهی بوده و کنتاکتهای آن تحمل جریان راه اندازی و جریان دائمی را داشته و همچنین در صورت اتصال کوتاه، جریان لحظه ای زیادی که از مدار عبور می کند و یا در هنگام قطع مدار، جرقه ایجاد شده، صدمه ای به کلید نزند.

برای این که بتوان پس از طراحی مدار کنتاکتور یا کلید مناسب را برای اتصال مصرف کننده به شبکه و یا تغییر اتصال و راه اندازی الکتروموتورهای القایی انتخاب نمود. باید با مقادیر نامی مربوط به کنتاکتور آشنا شد. در زیر با این مقادیر که معمولا مهمترین آن ها بر روی بدنه (پلاک) کنتاکتور نوشته می شود. (مانند شکل زیر)

پلاک یک نوع کنتاکتور AC

مفهوم پارامترهای پلاک عبارتند از

HL: تیپ کنتاکتور که مربوط به شرکت سازنده می باشد.

08: عدد صفر یعنی بدون کنتاکت اصلی و عدد A یعنی مجموع کنتاکت های فرعی باز و بسته 8 عدد می باشد.

53: یعنی تعداد کنتاکت های کمکی باز (N.O)، تعداد 5 عدد و تعداد کنتاکت های کمکی بسته (N.C)، تعداد 3 عدد می باشد.

VDE0660: نوع و شماره استاندارد

E3: مربوط به طول طول عمر کنتاکتور که 107×3 بار قطع و وصل می باشد.

AC11: نوع کنتاکتور که AC11 کنتاکتور کمکی می باشد

Ith2=16A: جریان نامی

Ie=10: جریان نامی هشت ساعتی در صورتی که هر شبانه روز یک شیفت کاری وصل می شود. 10 آمپر را می تواند تحمل نماید.

Ui: ولتاژ عایقی بین کنتاکت ها 500 ولت می باشد.

Ue: ولتاژهای بین کنتاکت ها که 220 ولت می باشد.

جریان های نامی

چون کنتاکت های متحرک با فشار بر روی کنتاکت های ثابت اتصال پیدا می کنند و سطح کنتاکت ها نیز کاملا صاف نیست، لذا سطح تماس آن ها یک نقطه کوچک خواهد بود. بنابراین در محل تماس در کنتاکت، به علت کم بودن سطح تماس، مقاومت الکتریکی وجود داشته و عبور جریان باعث گرم شدن کنتاکت، خواهد شد. واضح است که هرچه زمان عبور جریان از کنتاکت ها بیشتر باشد، کنتاکت های آن بیشتر گرم می شود. لذا با توجه به زمان لازم برای وصل بودن کنتاکتور، جریان های زیر تعریف می شوند.

جریان دائمی Ith2

جریانی است که کنتاکتور می تواند در شرایط کار نرمال و در زمان نامحدود و بدون قطع شدن، تحمل نماید. بدون این که هیچ صدمه ای ببیند و حرارت ایجاد شده در کنتاکت ها، از حد مجاز تجاوز ننموده و هیچگونه تعمیر و سرویس مانند تمیز کردن کنتاکت ها و یا تعویض آن ها را باعث نشود.

جریان هفتگی Ith1

جریانی است که در شرایط کار نرمال و با هفته ای یک بار اتصال، می تواند از کنتاکت های کنتاکتور عبور کند و در خصوصیات کار کنتاکتور هیچ گونه تغییری پیش نیاورد.

جریان هشت ساعتی Ith

جریانی است که با اتصال یکبار در هر هشت ساعت ( یک شیفت کاری) در شرایط نرمال، می تواند از کنتاکت های کنتاکتور عبور کرده و هیچ گونه تغییری در خصوصیات کار کنتاکتور پیش نیاورد.

جریان کار نامی Ie

جریان کار نامی یک کنتاکتور، جریانی است که شرط استفاده از کنتاکتور را بیان می کند و در رابطه با نوع و مقدار جریان بار می باشد، مثلا اگر کنتاکتور برای یک شیفت کار، در مدار قرار می گیرد در این صورت Ie= Ith خواهد بود، یکی از مشخصاتی که بر روی پلاک تمام کنتاکتورها نوشته می شود، جریان Ie می باشد. چون جریان Ith2 برای حالت کار دائم داده می شود و کنتاکت های کنتاکتور باز و بسته نمی شود و مشکل ایجاد جرقه و فرسودگی کنتاکت ها در هنگام قطع کنتاکت ها در آن وجود ندارد. لذا مقدار Ith2 معمولا بیشتر از جریان های دیگر می باشد.

مشخصات کنتاکتور

جریان اتصال کوتاه ضربه ای IS

در مدار فرمان و مدار قدرت کنتاکتور، باید از وسایل حفاظتی استفاده شود تا در صورت اتصال کوتاه بللافاصله مدار قطع شود. چون در فاصله زمانی حالت اتصال کوتاه تا قطع مدار توسط وسایل حفاظتی در کنتاکت های کنتاکتور نیز جریان اتصال کوتاه عبور می کند. لذا باید کنتاکت ها، تحمل این جریان را در این زمان کوتاه داشته باشد و به یکدیگر جوش نخورده و یا در اثر نیروی الکترومکانیکی ایجاد شده تغییر فرم ندهند. مقدار ماکزیمم جریان را در لحظه اتصال کوتاه به IS نشان می دهند و جریان اتصال کوتاه ضربه ای می نامند. همچنین مقدار موثر جریانی را که کلید، برای زمان یک ثانیه و در حالت اتصال کوتاه می تواند تحمل نماید. بدون این که صدمه ای ببیند. جریان نامی زمان کم و یا جریان یک ثانیه نامیده و با Ith.(IS نمایش می دهند.

ولتاژهای نامی

ولتاژ کار نامی Ue:

ولتاژ کار نامی مربوط به عضئ اتصال دهنده ( کنتاکتها) بوده و مقدار ولتاژیست که کنتاکت ها می توانند با جریان کار نامی، در این ولتاژ مورد استفاده قرار می گیرند. از روی ولتاژ کار نامی می توان توانایی قطع و وصل، نوع و محل استفاده کنتاکتور را به دست آورد. این ولتاژ در سیستم یک فاز ولتاژ بین فاز و نول و در سیستم سه فاز، ولتاژ بین دو فاز می باشد.

ولتاژ عایقی نامی Ui:

ولتاژ عایق نامی، استحکام عایقی بین عضوهای اتصالی (کنتاکت ها) رامشخص می کند. این ولتاژ را در روی کنتاکتورها با Ui نشان می دهند.

ولتاژ تغذیه نامی Uc:

ولتاژ تغذیه نامی یک کنتاکتور ولتاژی است که باید به بوبین کنتاکتور اتصال یابد. این ولتاژ را با Uc نشان داده و هیچگونه ارتباطی با ولتاژ کار نامی نداشته و معمولا مقدار و نوع آن در روی بوبین کنتاکتور نوشته می شود. ولتاژهای تغذیه نامی معمولا در ولتاژ DC، در 12 و 24 و 48 و 110 و 220 ولت و در ولتاژ AC،در 110 و 220 و 380 ولت می باشد. حداکثر تغییرات ولتاژ کنتاکتورهای معمولی 10%+ و 10%- می باشد. افزایش بیش از 10% ولتاژ نامی باعث افزایش جریان و گرم شدن سیم پیچ (بوبین) و سوختن ان می شود. و در صورت کاهش بیش از حد مجاز ولتاژ نمی تواند نیروی مغناطیس لازم را برای وصل شدن کنتاکتور را تامین نماید. البته حداکثر کاهش ولتاژ در حالت گرم بودن بوبین 20% و در حالتی که بوبین کنتاکتور سرد است 40% می باشد.

 

قدرت قطع

یکی از مهمترین مشخصاتی که بر روی پلاک کنتاکتور نوشته می شود و در انتخاب کنتاکتور مناسب نقش به سزایی دارد، قدرت قطع آن می باشد. در هنگام قطع کنتاکت ها، به تدریج فشردگی آن ها بر روی یکدیگر کاهش می یابد. به طوری که در لحظه جدا شدن کنتاکت ها از یکدیگر، تنها یک نقطه تماس در بین آن ها وجود داشته و بدین ترتیب مقاومت محل اتصال زیاد خواهد شد. در این وضعیت اگر جریان به اندازه کافی زیاد باشد، نقطه تماس میکروسکوپی کنتاکت ها با یکدیگر ذوب و بخار شده، و اگر ولتاژ نیز به اندازه کافی باشد در هنگام جدا شدن کنتاکت ها از هم یک قوس الکتریکی ایجاد می شود که باعث صدمه دیدن کنتاکت ها خواهد شد. با زیاد کردن سطح و انتخاب مناسب جنس کنتاکت ها، اختلاف سطح مورد نیاز برای ایجاد قوس الکتریکی نیز افزایش می یابد.

همچنین با قرار دادن صفحات جرقه گیر و با قطع متوالی قوس الکتریکی و خاموش نمودن آن، می توان تا حدودی از صدمه دیدن کنتاکت ها جلوگیری نمود. پس در کنتاکتورها برای ایجاد قوس الکتریکی و ذوب شدن کنتاکت ها، جریان و ولتاژ موثر هستند که باید در انتخاب کنتاکتور مناسب، جریان و ولتاژ مشخصی که بدان منظور ساخته شده دقت کرد.

مشخصات الکتریکی( توان، ولتاژ، جریان و ضریب قدرت) مصرف کننده ای که کنتاکتور می تواند آن را به شبکه اتصال داده و از شبکه قطع نماید و کنتاکت های آن در اثر قوس الکتریکی، صدمه ای نبیند در روی بدنه کنتاکتور و یا در کاتالوگ آن نوشته می شود. برای انتخاب یک کنتاکتور مناسب علاوه بر مشخصات نامی و قدرت مشخص موتور و یا به طور کلی هر مصرف کننده دیگر، نوع بار نیز باید مشخص باشد. بدین منظور، کنتاکتورها باتوجه به نوع باری که در آن مورد استفاده قرار می گیرند در طبقات مختلفی دسته بندی و استاندارد شده اند.

این طبقه بندی با توجه به جریان، ولتاژ، ضریب حرارت و یا ثابت زمانی در جدول زیر تنظیم شده است و مورد استفاده کنتاکتور را مشخص کند. برای سایر مواردی که در جدول نیامده است باید به کاتالوگ مربوط به کنتاکتور که توسط شرکت سازنده داده می شود مراجعه نمود.

طبقه بندی کنتاکتورها بر اساس مشخصات بار

برای انتخاب کنتاکتور مناسب جدول بالا راهنمایی خوبی است، زیرا در روی کنتاکتور، از طرف کارخانه سازنده، موارد استفاده آن به وسیله علامت های ذکر شده داده می شود.

به عنوان مثال در روی کنتاکتورها جدول زیر داده می شود.

پلاک یک نوع کنتاکتور

در سطر مربوط به ACحداکثر توان موتورهای آسنکرون روتور قفسه ای که این کنتاکتور می تواند آن ها ار در ولتاژهای مختلف راه اندازی نموده و همچنین قطع نماید، داده شده است. اگر بخواهیم موتور آسنکرون روتور قفسه ای را به صورت منقطع در زمان های کوتاه قطع و وصل نماییم و یا این که جهت گردش آن را سریع تغییر دهیم، باید از مقادیر یاده شده در سطح AC4 استفاده کنیم.

اگر الکتروموتور، یک دستگاه صنعتی دارای قدرت 6/5KW بوده و ولتاژ دو فاز 380 ولت باشد. و برای اتصال آن به شبکه از کنتاکتوری با مشخصات جدول بالا استفاده نمائیم می توانیم در طبقه بندی ACبا ولتاژ 380 ولت قدرت 7/5KW را قطع و وصل نمائیم. در صورتی که تعداد دفعات قطع و وصل زیاد نباشد.

اما اگر بخواهیم همین موتور را در زمان های کوتاه متناوبا قطع و وصل نموده و یا تغییر جهت گردش سریع انجام دهیم، دیگر نمی توان از این کنتاکتور استفاده نمود. زیرا در این ولتاژ و برای طبقه بندی AC4 ،کنتاکتور ذکر شده موتورهایی با قدرت حداکثر 5/5KW را می تواند قطع و وصل نماید. اگر از همین کنتاکتور برای قطع و وصل بارهای غیراندکتیو (طبقه ACI) استفاده کنیم. می توانیم مصرف کننده های تا جریان Ie=A32 را با آن به شبکه وصل کنیم.

با توجه به توضیحات ذکر شده، ملاحظه می شود که ولتاژ کار نامی یک کنتاکتور، در تبعیت از جریان مصرف کننده دارای مقادیر مختلف بوده و همچنین جریان کار نامی یک کنتاکتور نیز در تبعیت از ولتاژ مصرف کننده، مقادیر مختلفی می تواند داشته باشد.

طول عمر کنتاکتور

هر کلیدی که دارای قسمت متحرک باشد در اثر قطع و وصل و کارکرد کلید سائیدگی مکانیکی بین قسمت های متحرک و ثابت وجود خواهد داشت. طول عمر مکانیکی یک کلید، بستگی به تعداد دفعات قطع و وصل آن دارد. عمر مکانیگی یک کلید، بر حسب تعداد دفعاتی که می تواند قطع و وصل شود داده می شود. ( هر قطع و وصل یک بار) این کلید پس از این تعداد، به علت فرسودگی، سائیدگی و یا شکستگی دیگر قابل استفاده نخواهد بود. طول عمر مکانیکی کلیدهای مختلف متفاوت می باشد. مثلا برای کلیدهای اهرمی و کلیدهای حفاظتی اتوماتیک این تعداد در حدود 1000 بار و برای کنتاکتور تا حدود 108 بار می باشد (صدمیلیون بار). این تعداد، برای حالتی است که از کنتاکت های کلید، جریان عبور نکند. عمر مکانیکی عضوهای اتصال دهنده کلید به خاطر گرم شدن و ایجاد قوس الکتریکی، کاهش پیدا می کند.

مثلا برای کنتاکتوری که جریان کار نامی آن در ولتاژ 220 ولت برابر با 9 آمپر و عمر مکانیکی آن سه میلیون بار می باشد، در جریان های 3 و 5 و 16 و 20 آمپر به ترتیب طول عمر ان به 105×5 و 105×3 و 105×1 و 104×5 بار تغییر می کند.

طول عمر مکانیکی کلیدهای مختلف را با حروف لاتین از A تا F نیز نشان می دهند و اصطلاحا کلاس کلید می نامند. کلاس A مشخص کننده 105 و 106

و 107 و 108 بار قطع و وصل می باشد. بعد از حروف نیز یک عدد به عنوان ضریب نوشته می شود. مثلا کلاس D1 برای طول عمر 106 بار و کلاس D3 برای طول عمر 106×3 و یا کلاس E5 برای طول عمر 107×3 بار به کار می رود.

قابلیت قطع و وصل

کی از مزایای کنتاکتور، سرعت قطع و وصل آن ها می باشد. به طوری که می توان با طراحی مناسب مدار و انتخاب کنتاکتور مناسب تا 3000 بار در ساعت نیز کنتاکتور را در زیر بار قطع و وصل نمود. تعداد دفعاتی که می توان کنتاکتور را قطع و وصل کرد بدون این که جرقه ایجاد شده و صدمه ای به کنتاکتور بزند، به ازای هر ساعت و برای جریان های مختلف در کاتالوگ مربوط به هر کنتاکتور داده می شود.

طرز انتخاب کنتاکتور

برای انتخاب کنتاکتور مناسب، با محاسبه جریان مصرف کننده و با رعایت ضوابط ذکر شده در بالا می توان از جداول و کاتالوگ های شرکت سازنده و یا از جدول زیر برای راه اندازی مستقیم و غیر مستقیم موتورهای سه فاز القایی و از جداول دیگر برای راه اندازی موتورهای تک فاز القایی استفاده نمود.

وسایل فرمان و حفاظتی تابلوهای سیستم موتورهای سه فاز برقی

وسایل فرمان و حفاظتی تابلوهای سیستم موتورهای سه فاز برقی

وسایل فرمان و حفاظتی تابلوهای سیستم موتورهای سه فاز برقی

وسایل فرمان و حفاظتی تابلوهای سیستم موتورهای سه فاز برقی

وسایل فرمان و حفاظتی تابلوهای سیستم موتورهای سه فاز برقی

وسایل فرمان و حفاظتی تابلوهای سیستم موتورهای تک فاز برقی

در انتخاب مقادیر کنتاکتورها باید جدول استفاده شده با شرکت سازنده کنتاکتور مطابقت داشته باشد. در غیر اینصورت مقادیر انتخابی درست نخواهد بود. جدول زیر برای انتخاب کنتاکتور جهت راه اندازی موتورهای سه فاز به صورت ستاره مثلث و جدول دیگر برای بارهای سلفی و خازنی به صورت مستقیم داده شده است.

انتخاب کنتاکتور جهت راه اندازی سیستم ستاره مثلث موتورهای سه فاز

اطلاعات جدول جهت موتورهای قفس سنجابی (AC-3) و موتورهای روتور رینگی (AC-2) می باشد و ممکن است اطلاعات ذکر شده مطابق با مشخصات سازنده و کلاس کاری موتور تغییر نماید.

زمان راه اندازی موتور در زمانی کمتر از 10 ثانیه محاسبه گردیده است و در صورت نیاز به زمان طولانی تر از این مقدار، تدابیر لازم باید اتخاذ گردد.

زمان پیشنهادی، جهت تغییر وضعیت از ستاره به مثلث بین 30 تا 80 میلی ثانیه می باشد. رله حرارتی ( بی متال) روی 58% جریان بار کامل تنظیم شده است.

انتخاب کنتاکتور برای بارهای سلفی و خازنی

در صورتی که جداول مربوطه در دسترس نباشد، از ضرایب زیر که با استفاده از کاتالوگ های انواع کنتاکتورها استخراج شده است می توان جهت انتخاب جریان نامی کنتاکتور (Ie) در شبکه سه فاز 220/380 ولت و تک فاز 220V اقدام کرد.

1_ الکتروموتورهای تک فاز با داشتن قدرت موتور یا جریان نامی

8× قدرت الکتروموتور تک فاز به Ith2= Ie=KW

1.5× جریان نامی تک فاز به آمپر Ith2= Ie

2_ الکتروموتورهای سه فاز در محل های بسته

4× قدرت الکتروموتورسه فاز در حالت کار نامی به Ith2= Ie=KW

2× جریان نامی موتور سه فاز به آمپر Ith2= Ie

3_ الکتروموتور سه فاز در محل های باز (فضای آزاد)

5× قدرت نامی الکتروموتورسه فاز به کیلووات Ith2= Ie

2.5× جریان نامی موتور سه فاز به آمپر Ith2= Ie

لازم به ذکر است که جداول و ضرائبی که برای انتخاب وسائل الکترونیکی ازجمله کنتاکتور آورده شده است از کاتالوگ شرکت های سازنده که ممکن است شرایط کاری هرکدام متفاوت باشد انتخاب می شود. به خاطر همین احتمالا تمام جداولی که استفاده می شود باهم یکسان نباشند.

مثال

علائم زیر در روی کنتاکتور نوشته شده است مفهوم آن چیست؟

مفهوم علائم نوشته شده روی کنتاکتور

مفهوم علائم و پارامترهای نوشته شده روی کنتاکتور به شرح زیر می باشد:

HL35/32

HL: تیپ کنتاکتور که مربوط به کارخانه سازنده می باشد.

35: سه عدد کنتاکت اصلی و 5 عدد کنتاکت فرعی

32: از 5 عدد کنتاکت فرعی و 3 عدد کنتاکت باز (N.O) و دو عدد کنتاکت بسته می باشد (N.L).

VDE0660 و IEC60947 و EN60947 و BS5024 شماره استاندارد و نام استاندارد ساخته شده می باشد.

AC3: جهت راه اندازی موتورهای آسنکرون روتور قفسی با ولتاژ AC، 240 ولت می تواند توان 4/5 کیلو وات و جریان 18 آمپر را تحمل نماید.

با ولتاژ AC و 440 ولت می تواند توان 7/5 کیلووات و جریان 18 آمپر را تحمل نماید.

با ولتاژ AC و 550 ولت می تواند توان 7/5 کیلووات و جریان 13 آمپر را تحمل نماید.

با ولتاژ AC و 690 ولت می تواند توان 7/5 کیلووات و جریان 9 آمپر را تحمل نماید.

این کنتاکتور اگر به صورت AC1 (برای بارهای اهمی) استفاده شود می تواند جریان 40 آمپر را در ولتاژ 690 ولت تحمل نماید. (ولتاژ عایقی)

E3: طول عمر کنتاکتور

107×3 بار قطع و وصل می باشد.

 اطلاعات پروژه

 رمز فایل : www.electronics98.com (این مطلب فاقد فایل جهت دانلود است)

 نویسنده : فرهاد اکبری

 تاریخ انتشار : 4 آوریل 2016

8 دیدگاه

  1. عالی بود.
    تشکر .

  2. نظر لطف و محبت شماست.

  3. بسیار عالی بود.

  4. خیلی ممنون
    واقعاً عالی بود.

  5. واقعا عالی توضیح دادید بسیار متشکرم.

  6. عالی و کامل بود
    ممون

  7. سلام، لطفا منابع اطلاعاتی رو هم ذکر کنید.
    ممنون

  8. سلام کنتاکتور برای تغذیه یک تابلو که درایوهای تغذیه چند موتور سنکرون را بر عهده دارند از چه کنتاکتوری استفاده میشه و دلیلشو بفرمایید

 شرایط و قوانین ثبت دیدگاه

 فارسی بنویسید و از کیبورد فارسی استفاده کنید.

 لطفاً بیش‌از‌حدِ معمول، شکلک یا ایموجی استفاده نکنید و از کشیدن حروف یا کلمات با صفحه‌کلید بپرهیزید.

 به کاربران و سایر اشخاص احترام بگذارید. پیام‌هایی که شامل محتوای توهین‌آمیز و کلمات نامناسب باشند، حذف می‌شوند.

 از ارسال لینک‌های سایت‌های دیگر و ارایه‌ی اطلاعات شخصی خودتان مثل شماره تماس، ایمیل و آی‌دی شبکه‌های اجتماعی پرهیز کنید.