کلید دستی و انواع کلید های غلطکی

کلید دستی

در این مطلب از مبحث آموزش برق صنعتی می خواهیم شما را با کلید دستی و انواع کلید های غلطکی در حوزه برق صنعتی و قدرت آشنا کنیم. این کلید ها برای کاربردهایی که در آن ها نیاز به برنامه ریزی نباشد کاربرد فراوانی دارند و در صورت نیاز به طراحی و کارهای با برنامه و اتوماتیک بیشتر از کنتاکتورها استفاده می شود در شکل زیر طرز اتصال و شمای حقیقی کلید دستی نشان داده شده است مانند یک کلید ساده دو حالت روشن و خاموش دارد. در حالت روشن سه فاز T, S, R را به سرهای W,V,U موتور متصل می کند در سیستم قدرت نیز می بایست کلاف های موتور را به صورت مستقیم ستاره یا مثلث اتصال داده و سپس از کلید فوق جهت قطع و وصل سه فاز به موتورها استفاده نمود این کلید ساده ترین نوع کلید می باشد.

نمایی از طریقه اتصال کلید غلطکی جهت راه اندازی موتور القایی سه فاز

کلید غلطکی

این کلید از یک یا چند غلطک عایق که به وسیله یک اهرم حول محوری می چرخند تشکیل شده است. برروی غلطک نوارهای هادی در محل های مناسب تعبیه شده اند. فرم غلطک ها و طریقه قرارگیری نوارهای هادی روی آن به گونه ای می باشد که با حرکت غلطک، کنتاکت های ثابت به یکدیگر وصل و یا از یکدیگر جدا می شوند به طوری که اگر قسمت فرورفته غلطک بر روی کنتاکت های ثابت قرار گیرد، دو کنتاکت از یکدیگر جدا و اگر قسمت هادی در برابر کنتاکت های ثابت قرار گیرد، دوکنتاکت به یکدیگر متصل می شوند. البته با تغییر فرم دادن غلطک ها می توان حالات مختلفی را از نظر قطع و وصل مدار ایجاد کرد. به علت سائیدگی کنتاکت های ثابت و نوارهای فلزی هادی روی غلطک، عمر این کلید ها کم بوده و در نتیجه کمتر کاربرد دارند.

الف – کلید غلطکی چپ گرد راست گرد

کلید در شکل زیر علاوه به اتصال سه فاز به موتور القایی به منظور چپ گرد راست گرد کردن موتور نیز بکار گرفته می شود در این کلید حالت راست گرد با حرف انگلیسی R و حالت چپ گرد با حرف انگلیسی L مشخص می شود و عدد صفر در وسط نشان دهنده حالت خاموش کلید می باشد. با توجه به شمای حقیقی کلید زیر مشاهده می شود که برای راست گرد چرخیدن موتور نحوه اتصال در حالت راست گرد R به صورت زیر است R به s-u به T-V به W و برای چپ گرد کردن موتور زیر در حالت L کلید جای دو فاز را عوض می کند.

یعنی s به R-U به T-V به W را به هم متصل می نماید بدین ترتیب جهت گردش موتور عوض می شود در شکل ب نیز نمای شمای فنی کلید چپ گرد راست گرد غلطکی نشان داده شده است. و تعداد سیم های عبوری نیز مشخص گردیده است که حائز اهمیت فراوان می باشد. شایان ذکر است که در مدار قدرت موتور سه فازه زیر باید کلاف ها در داخل جعبه کلمب موتور با توجه به پلاک موتور به صورت مثلث یا ستاره اتصال داده شود و کلید فوق فقط با سرهای u و V و W موتور و سه فاز R و S و T سر و کار خواهد داشت.

نمایی از کلید غلطکی چپ گرد راست گرد

ب – کلید ستاره مثلث غلطکی

در شکل زیر طرز اتصال کلید ستاره مثلث غلطکی و چگونگی اتصالات داخلی آن ها در هریک از حالت های ستاره مثلث نشان داده شده است با توجه به کار کلید که می بایست موتور را ابتدا به حالت ستاره و سپس به حالت مثلث راه اندازی نماید هر شش سر از جعبه کلمپ موتور یعنی U و V و W وx وY و z به داخل کلید برده می شود. شایان ذکر است که در روی کلید محل اتصال این سرها با نام و ترمینال آن ها نشان داده شده است. پس از اتصال سری های موتور به کلید و سه فاز R و S و T به کلید فوق در حالت ستاره کلید اتصالات زیر را برقرار می کند.

سپس وقتی کلید را در حالت مثلث قرار می دهیم کلید فوق R و U و Z را به هم وT و W و V را نیز به هم متصل می کند. این کلید با توجه به اینکه موتور باید ابتدا به حالت ستاره و سپس به حالت مثلث وصل شود طوری طراحی شده است که پس از حالت خاموش کلید ابتدا حالت ستاره و سپس حالت مثلث را متصل می کند شایان ذکر است در صورت مشخص نبودن علائم روی کلید فوق می توان با توجه به نحوه اتصال کلید و یک اهم متر ساده سرهای کلید را مشخص نمود. در شکل سمت راست نیز شمای فنی کلید فوق و نحوه اتصال آن مشخص گردیده است همچنین تعداد سیم ها نیز معین شده است.

نمایی از کلید ستاره مثلث غلطکی

ج – کلید چپ گرد راست گرد غلطکی همراه با ستاره مثلث

از این کلید برای راه اندازی موتورهای سه فازه با قدرت بالا که جهت راه اندازی آن ها نیاز به ستاره مثلث کردن و همچنین چپ گرد و راست گرد کردن استفاده می شود همانطور که در شمای حقیقی کلید فوق، سمت چپ، مشخص شده است شش سر از جعبه کلمپ موتور به داخل ترمینال های کلید آورده شده و و سه فاز R و S و Tنیز به داخل کلید آورده می شود. کلید فوق در حالت راست گرد ابتدا موتور را به حالت ستاره راست گرد راه اندازی می کند و ترمینال های R به S-U به T-Vبه W و x و y و z را به هم متصل می کند.

سپس موتور به حالت مثلث راست گرد قرار می گیرد و ترمینال های R به U و s-z به V و T-x به w و z متصل می شوند در حالت چپ گرد ابتدا کلید در مسیر حرکت خود موتور را خاموش کرده و سپس به حالت چپ گرد ستاره متصل می شود یعنی R به S-V به T-U به W و x و y و z نیز اتصال کوتاه می شوند در حالت چپ گرد مثلث کلید ترمینال های S به u به R-z به v به T-x به w به Y را به هم متصل می کند و بدین ترتیب موتور را به حالت چپ گرد و مثلث راه اندازی می کند.

در شکل زیر، در سمت راست شمای فنی کلید ستاره مثلث همراه با چپ گرد و راست گرد غلطکی و تعداد سیم های عبوری آن مشخص گردیده است که همان کلید شکل سمت راست می باشد.

نمایی از کلید چپ گرد راست گرد غلطکی همراه با ستاره مثلث

د – انواع دیگری از کلید غلطکی

شکل زیر مشخص کننده ی شمای اتصال یک کلید غلطکی می باشد در این نوع از کلید ها برای نشان دادن اتصال ترمینال ها از مستطیل های توپر استفاده می شود. این نوع کلید ها انواع بسیار مختلفی دارند و جهت راه اندازی موتورهای سه فاز در حالت های مختلف زیر استفاده می شوند.

در شکل زیر طریقه اتصال موتور سه فازه به صورت مثلث مشخص گردیده است. در شکل الف اتصال مثلث در داخل جعبه کلمپ موتور صورت پذیرفته است و کلید غلطکی فوق فقط سه فاز R و S و T را به سرهایU و V و W موتور متصل می نماید که شمای آن رسم شده است.

:: راه اندازی موتورهای سه فاز به صورت ساده یعنی فقط وصل سه فاز به موتور

:: راه اندازی موتور های سه فازه به صورت مثلث همراه با چپ گرد راست گرد

:: راه اندازی موتورهای سه فاز به صورت چپ گرد و راست گرد

:: راه اندازی موتورهای سه به صورت ستاره – مثلث

در شکل ب اتصال قبلی را در حالت وصل یا روشن نشان می دهد که کلید فوق در حالت روشن اتصالات مشخص شده در شکل الف را به ترمینال های متصل می نماید.

در شکل ج کلیه اتصالات در حالت مثلث در داخل کلید انجام می گیرد یعنی از جعبه ی کلمپ روی موتور هر شش سر vu و w و x وy و z به داخل کلید انتقال داده می شود و اتصال مثلث در داخل خود کلید در هنگام وصل برقرار می گردد و موتور در حالت مثلث به صورت مستقیم راه اندازی می گردد.

نمایی از شمای اتصال کلید غلطکی

 اطلاعات پروژه

 رمز فایل : www.electronics98.com (این مطلب فاقد فایل جهت دانلود است)

 نویسنده : زهرا ایزانلو

 تاریخ انتشار : 27 آگوست 2017

 شرایط و قوانین ثبت دیدگاه

 فارسی بنویسید و از کیبورد فارسی استفاده کنید.

 لطفاً بیش‌از‌حدِ معمول، شکلک یا ایموجی استفاده نکنید و از کشیدن حروف یا کلمات با صفحه‌کلید بپرهیزید.

 به کاربران و سایر اشخاص احترام بگذارید. پیام‌هایی که شامل محتوای توهین‌آمیز و کلمات نامناسب باشند، حذف می‌شوند.

 از ارسال لینک‌های سایت‌های دیگر و ارایه‌ی اطلاعات شخصی خودتان مثل شماره تماس، ایمیل و آی‌دی شبکه‌های اجتماعی پرهیز کنید.