مدار کنترل صدا و تصویر تلویزیون های قدیمی از راه دور

بررسی مدار کنترل صدا و تصویر تلویزیون های قدیمی از راه دور

با استفاده از مدار توضیح داده شده در این قسمت می توان صدا و تصویر تلویزیون را کنترل نمود. قسمت اصلی مدار (شکل 1) از یک مقاومت حساس به نور (LDR) به عنوان حس کننده نوری، یک تقویت کننده پالس و یک بی استابل تشکیل شده است. جهت تحریک مدار می توان از یک چراغ قوه دستی استفاده نمود. اشعه آمده از چراغ قوه به LDR می تواند قطع و وصل گردد و یا با تکان دادن چراغ قوه، اشعه نور LDR را جارو نماید. در واقع با این کار، LDR در معرض پالس هایی از نور که بر نور محیط غالب است، قرار می گیرد. تغییر شدت نور (از زیاد به کم)، حالت بی استابل را عوض می کند. از خروجی بی استابل به شکل های مختلف جهت کنترل استفاده می شود.

شکل 1 قسمت اصلی مدار کنترل صدا و تصویر تلویزیون های قدیمی از راه دور

شکل 2-الف قسمت کنترل صدای تلویزیون که به قسمت اصلی مدار متصل می شود.

شکل 2-ب نمونه ای از نحوه نصب LED-LDR

کنترل صدای تلویزیون

LDR R2 در یک جعبه سیاه رنگ نصب می شود تا از نور محیط محفوظ باشد. بدین منظور از نوار عایق سیاه در پروژه استفاده شده است. LDR R5 و دو عدد D1) LED و D2) مطابق شکل 2–ب نصب می شوند. LED ها از هر رنگی می توانند باشند، فقط باید نور کافی برای روشن کردن LDR تولید نمایند. بدین منظور از LED های با شدت نور بالا می توان استفاده نمود.

مقاومت LDR R5 در حالت تاریکی حدود LDR-OFF) 2MΩ) و وقتی که هر دو LED روشن است باید در حدود LDR-ON) 10KΩ) باشد. مقاومت LDR-ON باید حدود یک پنجاهم یا 0.02 مقاومت پتانسیومتر کنترل ولوم باشد. با توجه به اینکه بیشتر تلویزیون ها دارای کنترل ولوم 500KΩ هستند، مقاومت LDR-ON حدود 10KΩ انتخاب می شود. بیشتر LDR های موجود دارای این ویژگی هستند.

نحوه اتصال مدار به تلویزیون

نحوه اتصال مدار به تلویزیون بسیار ساده است و مطابق شکل (2-الف) به قسمت کنترل ولوم صدای تلویزیون اضافه می گردد. یکی از سرهای کنترل ولوم VR1 باز شده، LDR R5 با آن سری می گردد. مقاومت RD، هنگامی که به LDR نوری نمی تابد (LDR-OFF)، امپدانس معادل را در حد قابل قبول نگه می دارد.

چنانچه نخواسته باشید صدا کاملا قطع گردد، مقاومت RL با LDR R5 موازی می گردد. با بسته شدن کلید S1، اثر کنترل از راه دور صدای تلویزیون حذف می گردد. جزئیات مربوط به منبع تغذیه مدار در ادامه توضیح داده خواهد شد.

مدار بالا (شکل 2–الف و 2–ب) برای کنترل صدای سیستم های تقویت کننده hi-fi نیز مناسب است. همچنانکه در شکل 3-ب نشان داده شده است، هر یک از کانال های استریو به یک LDR نیاز دارند.

شکل 3-الف قسمت کنترل صدای استریو که به قسمت اصلی مدار متصل می شود.

شکل 3-ب نحوه نصب لامپ و دو LDR جهت کنترل صدای استریو

LDR ها و لامپ می توانند روی یک صفحه مدار چاپی کوچک نصب گردند (vero board). برای جلوگیری از گرم شدن LDR، حدود نیم سانتیمتر فاصله بین لامپ و LDR ها در نظر بگیرید. کل مجموعه را می توان با کارتن پوشاند تا از نفوذ نور به آن جلوگیری شود.

کنترل قطع/وصل تصویر تلویزیون

با توجه به اینکه مقاومت پتانسیومتر کنترل کنتراست تصویر تلویزیون حدود 500Ω است و LDR نمی تواند چنین مقاومت پایینی را ایجاد نماید، از مدار قبلی (3–الف) نمی توان استفاده نمود. بنابراین همچنانکه در شکل (4-الف) نشان داده شده است، LDR با یک رله جایگزین می گردد.

شکل 4-الف مدار کنترل صدا/کنتراست که به قسمت اصلی مدار متصل می شود.

شکل 4-ب اصلاحات لازم جهت کنترل صدا و کنتراست تلویزیون

اتصال به تلویزیون

بعد از این منظور از کنترل تصویر، کنترل کنتراست می باشد. کنترل تصویر تلویزیون نیز توسط یک پتانسیومتر انجام می شود. کنترل کنتراست معمولا بین تقویت کننده ویدئو و راه انداز ویدئو (video driver) قرار می گیرد. کنتاکتهای N/C رله با انشعاب پتانسیومتر کنتراست سری می شود. با یک شدن خروجی بی استابل، رله عمل کرده سیگنال ویدئو قطع و یک تصویر سفید تولید می شود. با توجه به اینکه هنوز سیگنال sync وجود دارد، صفحه تلویزیون با خطوط یکنواخت پوشیده می شود (raster).

ترکیب مدارهای کنترل از راه دور

اینکه مدار کنترل صدا و تصویر در یک مجموعه قرار گیرد، امکان پذیر است. همچنانکه در شکل (4-الف) نشان داده شده است، می توان از LDR و رله برای کنترل استفاده نمود. کلید بازدارنده S2 به همین جهت در مدار قرار می گیرد.

لیست قطعات پروژه کنترل صدا و تصویر تلویزیون های قدیمی از راه دور

منبع تغذیه

بیشتر تلویزیون ها دارای منبع تغذیه 12V DC+ (برای تغذیه تیونر) می باشند که می تواند برای مدار کنترل صدای تلویزیون نیز به کار رود. همچنین با استفاده از IC 7805 ولتاژ 5V ایجاد می شود، جریان مصرفی مدار کنترل صدا حدود 15mA است. مدارهای دیگر این پروژه جریان بیشتری نیاز دارند. بنابراین یک منبع تغذیه جداگانه مورد نیاز است. البته می توان از منبع تغذیه 18V–24V DC موجود در تلویزیون (تغذیه طبقات صوتی) نیز استفاده نمود. نمودار این مدار در شکل 5 نشان داده شده است.

شکل 5 تغذیه 5V DC برای مدار کنترل از راه دور

جزئیات ساخت مدار

مدار می تواند روی یک صفحه مدار چاپی به ابعاد 7.5cm*10cm مونتاژ گردد. صفحه مدار چاپی در یک جعبه فلزی قرار می گیرد. جعبه باید دارای یک پنجره گرد برای نصب LDR باشد. LDR داخل یک لوله سیاه به طول 1cm نصب شده، لوله در داخل جعبه به پنجره چسبیده می شود. شکافی نیز روی جعبه ایجاد می شود تا کلید بازدارنده در آن قرار گیرد. سوراخی در پشت جعبه، جهت نصب پتانسیومتر کنترل حساسیت 1M و VR1 تعبیه می شود.

سه زوج سیم از جعبه مدار خارج می شود. این سیم ها به پتانسیومتر کنترل صدا، پتانسیومتر کنترل کنتراست و منبع تغذیه 12V–24V DC تلویزیون وصل می شوند. جعبه در بالای تلویزیون گذاشته می شود و جهت آن به گونه ای تنظیم می شود که LDR کاملا در زاویه مستقیم دید قرار گیرد.

تنظیم مدار

پتانسیومتر 1M و VR1 جهت جبران اثر نور محیط در نظر گرفته شده است. پس از ساخت کامل مدار، LDR را به وسیله چراغ قوه از فاصله سه متری روشن نمایید. در این حالت ترانزیستور T1 خاموش است. VR1 را به گونه ای تنظیم نمایید که وقتی نور چراغ قوه قطع می شود، T1 کاملا روشن شود. پس از تنظیم VR1، مدار به صورتی که پیش از این گفته شد به تلویزیون متصل می گردد.

تلویزیون را روشن کرده و منتظر بمانید تا تصویر در صفحه تلویزیون ظاهر شود. سپس در مقابل تلویزیون به گونه ای بنشینید که LDR در زاویه مستقیم دید شما باشد. چراغ قوه را به سمت LDR گرفته و یک بار آن را روشن و خاموش نمایید. با این کار صدا و تصویر تلویزیون قطع می گردد (صفحه تلویزیون با خطوط یکنواخت پوشیده می شود). با قطع و وصل دوباره نور چراغ قوه، تلویزیون به حالت قبل باز می گردد. جهت کنترل صدا و کنتراست در دامنه دلخواه، ولوم را به صورت دستی کنترل نمایید.