کنتاکتور الکترونیکی با قابلیت قطع خودکار

این کنتاکتور الکترونیکی دارای ویژگی های عالی مانند حفاظت در برابر اضافه بار، حفاظت در برابر اضافه ولتاژ و قابلیت قطع خودکار می باشد. اندازه و وزن کم آن در مقایسه با کنتاکتورهای مکانیکی موجود آن را بسیار جذاب می کند.

مدار بجز رله دارای هیچ بخش مکانیکی نمی باشد و به همین دلیل سرعت تشخیص عیب به وسیله آن بسیار سریع است. به هنگام وقوع عیب های اضافه ولتاژ یا اضافه بار، کلید به طور خودکار تغذیه را قطع خواهد کرد.

طرز کار مدار

با فشار کلید S1، رله تحریک شده و بار به ولتاژ شهر وصل می شود. با رها کردن کلید S1 رله همچنان فعال باقی می ماند مگر این که اضافه ولتاژ یا بار ایجاد شود. برای قطع تغذیه در حالت عادی باید کلید S2 را فشار داد. چون ترانسفورماتور X1 به عنوان تشخیص دهنده اضافه بار به کار رفته است، بعضی اصلاحات را باید در آن انجام داد.

سیم پیچ ثانویه ترانسفورماتور با ولتاژ 0 تا 6V برداشته شده، به جای آن یک دور سیم مسی 14SWG قرار داده می شود. مدار برای بارهای تا 750W مناسب است. برای بارهای بزرگتر باید مقاومت R2، پتانسیومتر VR2 و ظرفیت خازن ها عوض شوند. همچنین باید اصلاحاتی در ترانسفورماتور X1 و سیم بندی مدار انجام شود. ظرفیت نامی کنتاکت های رله نیز باید افزایش یابد.

شکل 1 نقشه شماتیک پروژه کنتاکتور الکترونیکی

شکل 2 اندازه واقعی نقشه مدار چاپی شکل 1

شکل 3 نقشه قطعات مدار چاپی شکل 2

ساخت مدار

مدار را می توان روی مدار چاپی نشان داده شده سوار نمود. از مدار چاپی های از پیش آماده همه منظوره نیز می توان استفاده کرد. برای ترانسفورماتور X1، یک ترانسفورماتور قدیمی یا سوخته 300mA را فراهم کرده، سیم پیچ اولیه و ثانویه آن را بردارید. برای سیم پیچ ثانویه، 1000 دور سیم مسی لاکی 36SWG را به طور یکنواخت روی بوبین بپیچید.

این کلاف را با عایق مناسب بپوشانید. برای سیم پیچ اولیه، کلافی با تعداد دور و ضخامت وابسته به قدرت بار، روی هسته پیچیده می شود. سیم پیچ اولیه در مدار با بار موازی می گردد. مراقب باشید که ولتاژ دو سر سیم پیچ 1000 دور ثانویه ترانسفورماتور X1 ، از ولتاژ نامی خازن C1 بیشتر نگردد.

برای مثال با در نظر گرفتن 1000 دور سیم لاکی 36SWG برای سیم پیچ ثانویه می توان بارهای 200W تا 500W را کنترل نمود. تنها تعداد دور و ضخامت سیم پیچ اولیه برای این محدوده تغییرات بار عوض می شود. برای بارهای 200 تا 750 وات، 5 دور سیم 18SWG و برای بار 5000 وات یک دور سیم 10SWG لازم می باشد.

شکل 4 نمودار سیم بندی

لیست قطعات کنتاکتور الکترونیکی

تنظیم مدار

ابتدا هر دو پتانسیومتر VR1 و VR2 را در وضعیت صفر قرار دهید. سپس ولتاژ 230VAC را از طریق یک ترانسفورماتور به مدار اعمال کنید. اکنون VR1 را تغییر دهید تا رله قطع نماید. VR1 را در همین وضعیت ثابت نمایید. سپس ترانسفورماتور متغیر را برداشته، ولتاژ برق شهر را به ورودی مدار و بار را به خروجی آن وصل نمایید.

پتانسیومتر VR2 را کم کم افزایش دهید تا رله قطع نماید. VR2 را نیز در این وضعیت ثابت نمایید.

برای آزمایش مدار، یک لامپ 100W را با بار موازی نمایید. اکنون با افزایش جریان عبوری از ترانسفورماتور X1، مدار آن را حس کرده و به رله فرمان قطع می دهد تا بار را از تغذیه برق شهر جدا نماید. یادآور می شود، بعضی اوقات هنگام وصل تغذیه ممکن است رله به طور خودکار قطع نماید که این به خاطر جریان زیادی است که بار در ابتدای وصل تغذیه می کشد.

برای رفع این عیب مقادیر نامی خازن را بزرگتر انتخاب نمایید.

شکل 5 نمای کامل کنتاکتور الکترونیکی

نظریات خوانندگان

سوال: آیا از مدار می توان تنها برای حفاظت اضافه بار استفاده نمود؟

جواب: برای این که مدار تنها حفاظت بار را انجام دهد، باید قسمت حفاظت اضافه ولتاژ را حذف نمود یا پتانسیومتر VR1 را زمین کرد.