الکترونیک 98 آموزش الکترونیک-رباتیک-برق-برنامه نویسی میکروکنترلرها، رسپبری پای و آردوینو
معمولا یک الی دو دقیقه طول می کشد تا یک هویه برق به حدی گرم شود که بتواند قلع را ذوب نماید. پس از این، گرمای ایجاد شده بیشتر از حد نیاز است و تلف می گردد. علاوه بر این گرمای زیاد سبب کاهش عمر سر هویه و اجزاء آن، آسیب دیدن آی سی ها، خازن ها و مسیرهای مدار چاپی می گردد. یک روش حل این مشکل، قراردادن یک دیود سری بین شبکه برق و هویه است به گونه ای که فقط به اندازه نیم سیکل به هویه انرژی الکتریکی تحویل گردد. اما این روش سرعت داغ شدن هویه را کاهش می دهد. یعنی پس از وصل هویه به برق شخص باید مدت زمانی طولانی منتظر بماند تا هویه داغ گردد.
در اینجا مداری معرفی شده است که این مشکل را حل می کند و می تواند برای هویه های تا 80W به کار رود. به محض وصل تغذیه به مدار در نیم سیکل های مثبت ولتاژ حدود 15V دو سر R5 افت می کند. این ولتاژ T1 را که به عنوان تنظیم کننده ولتاژ عمل می کند تغذیه می نماید. دیود زنر D6 به همراه دیود LED) D4 زرد رنگ) ولتاژ امیتر T1 را در 13.2V DC تثبیت می نماید. این ولتاژ از طریق T2 و C3 جهت تحریک رله به کار می رود. خازن C3 از طریق مسیر بیس – امیتر ترانزیستور T2 شارژ شده، سبب تغییر کنتاکت های رله می گردد.
شکل 1 نقشه شماتیک مدار قطع وصل خودکار انواع هویه قلمی
با وصل تغذیه، کنتاکت رله در وضعیت N/O قرار داشته، هر دو نیم سیکل ولتاژ AC ورودی از طریق دیود D3 و R5 به هویه می رسد و سبب گرم شدن آن با سرعت عادی می گردد.
پس از گذشت یک زمان معین (حدود 2 دقیقه)، C3 اشباع شده و در نتیجه ترانزیستور T2 خاموش و رله تغییر وضعیت می دهد. یعنی کنتاکت آن در وضعیت N/C قرار می گیرد. در این حالت دیود D2 فقط اجازه رسیدن نیم سیکل از ولتاژ AC را به بار می دهد. پس از خاموش کردن سیستم، خازن C3 از طریق R3 و R4 با سرعت کمی تخلیه می شود. چنانچه قبل از تخلیه کامل خازن C3، هویه دوباره روشن شود، خازن C3 در زمان کمتری به حالت اشباع می رسد و در نتیجه رله زودتر به وضعیت N/C می رود.
همچنین اگر هویه پس از گذشت مدت بسیار کوتاهی (حدود چند ثانیه) از قطع شدن، دوباره سریعا روشن گردد، رله عمل نکرده و از ابتدا در وضعیت N/C خواهد بود.
همچنانکه قبلا اشاره شد، با توجه به مقدار خازن C3 داده شده، زمان تأخیر حدود 2 دقیقه است. استفاده از خازن 1000µF تاخیری در حدود 4.5 دقیقه ایجاد خواهد کرد. R5 افت ولتاژی در حدود 15V در دو سر خود ایجاد می کند. مقدار آن برای بارهای مختلف در جدول 1 نشان داده شده است.
جدول 1 توان بار بر حسب مقاومت های مختلف R5
کل مدار بر روی صفحه مدار چاپی سوار شده، در جعبه ای به ابعاد (7.6Cm * 5.1Cm * 6.4Cm) جای می گیرد. با توجه به اینکه مقاومت R5 داغ می شود، بهتر است از عناصر دیگر جدا نگهداری شود.