آشکار ساز جریان نشتی شبکه برق

مدار توضیح داده شده در این قسمت جریان نشتی را در هرگونه مصرف کننده یا وسیله برقی تک فاز آشکار می سازد. ابتدا آشکارساز به شبکه تغذیه متصل می گردد. سپس وسیله یا مدار مورد آزمایش به سوکتی که روی آشکارساز تعبیه شده است، وصل می شود.

اگر مدار یا دستگاه مورد آزمایش دارای سیم اتصال زمین یا بدنه نیست و دو شاخه تغذیه آن فقط دو پایه دارد، سیم خروجی آشکارساز باید به بدنه دستگاه مورد آزمایش متصل گردد.

با فشار کلید S1 آشکار ساز، سیم پیچ اولیه ترانسفورماتور دارای ولتاژ شبکه 240V می گردد. سیم پیچ ثانویه 12V-0V-12V نیز ولتاژدار شده مدار الکترونیکی را تغذیه می نماید. سیم پیچ دیگر، ولتاژ 300V AC را بین بدنه دستگاه مورد آزمایش و سیم فاز آن اعمال می کند.

چنانچه اتصال کوتاه و یا جریان نشتی در دستگاه مورد آزمایش وجود داشته باشد، ولتاژی بر روی شبکه تقسیم ولتاژ R1 و R2 ظاهر خواهد شد. ولتاژ دو سر مقاومت R2 توسط دیود D3 و خازن C2 یکسو و صاف می شود.

IC 741 و ترانزیستور SL 100 به صورت دنبالگر ولتاژ (1 = ضریب تقویت ولتاژ) جریان را تقویت کرده به مدار آستایل IC 555 اعمال می کند. شدت صدای بلندگو بستگی به میزان جریان نشتی دستگاه مورد آزمایش دارد.

شکل 1 نقشه شماتیک آشکار ساز جریان نشتی شبکه برق

آشکارساز هیچگونه آسیبی به دستگاه مورد آزمایش نمی رساند. همچنین برای شخص آزمایش کننده به دلیل جدابودن سیم پیچ 300V از بقیه قسمت ها خطری وجود ندارد.

مسائلی پیرامون دستگاه

سوال: چرا هنگام آزمایش، سیم فاز و نول دستگاه در سوکت به هم اتصال کوتاه می شود. مزیت آن را توضیح دهید؟

جواب: مدار آشکار ساز، دستگاه را هنگام آزمایش انرژی دار نمی کند، بلکه فقط یک ولتاژ AC بین بدنه و سیم فاز داخل دستگاه ایجاد می نماید تا در صورت وجود جریان نشتی، آن را آشکار نماید. پایه های سوکت مربوط به فاز و نول به هم اتصال کوتاه شده است تا تمام نقاط خط فاز داخل دستگاه هم پتانسیل باشند و بتوان جریان نشتی را در هر نقطه ای که باشد، آشکار نمود.