آزمایش کننده کریستال

قسمت چپ این مدار، یک آزمایش کننده ساده کریستال می باشد. خازن های C1 و C2 و کریستال تشکیل یک نوسان ساز کولپیتس تنظیم نشده را می دهند که می تواند در محدوده وسیعی از فرکانس ها بسته به فرکانس کریستال نوسان کند. اگر یک کریستال سالم در سوکت کریستال قرار گیرد و کلید S1 بسته باشد، مدار در فرکانس ثبت شده روی کریستال، نوسان خواهد کرد.در اثر این نوسان سیگنال ولتاژی (حدود چند ولت پیک تا پیک) روی مقاومت R2 افت می کند. این ولتاژ پیک تا پیک ( peak – to – peak ) یک بایاس DC را در بیس ترانزیستور T2 به کمک دیودهای D1، D2 و خازن های C3 و C4 ایجاد خواهند کرد.

خازن C3 به عنوان خازن کوپلاژ و C4 به عنوان خازن فیلتر عمل می کند. D1 و D2 دیودهای کلیدزنی سرعت بالا می باشند. T1 و T2 نیز ترانزیستورهای کلیدزنی سرعت بالا می باشند. بایاس DC حاصل، ترانزیستور T2 و در نتیجه لامپ را روشن می کند. اگر کریستال سالم نباشد، نوسان ایجاد نمی شود و سیگنالی از خازن کوپلاژ C3 عبور نمی کند و بایاس DC ترانزیستور T2 فراهم نخواهد شد. بنابراین لامپ روشن نمی شود و این نشانگر خراب بودن کریستال است.

آزمایش کننده تنها کریستال را برای نوسان آزمایش می کند و مشخص نمی سازد که آیا کریستال در فرکانس ثبت شده روی آن نوسان می کند یا خیر. مدار می تواند کریستال های تا فرکانس 60MHz را آزمایش کند. با انتخاب دیودها، ترانزیستورها و خازن های مناسب محدوده فرکانس را می توان افزایش داد.

شکل 1 نقشه شماتیک پروژه آزمایش کننده کریستال

لامپ مدار، یک لامپ معمولی 100mA ، 6V می باشد. از یک LED نیز می توان به جای لامپ استفاده کرد. البته باید با LED یک مقاومت مناسب سری شود. برای کریستال حتما در مدار سوکت به کار ببرید. قطعات سازنده مدار در بازار به وفور پیدا می شود.

کریستال سالم با فرکانس نوسان 3/579545MHz تقریبا 0.9V DC در بیس T2 ایجاد می کند.