راه اندازی موتور روتور رینگی توسط کلید غلطکی

طریقه اتصال موتور روتور رینگی

در این مطلب از مبحث آموزش برق صنعتی می خواهیم شما را با نحوه راه اندازی موتور روتور رینگی توسط کلید غلطکی در حوزه برق صنعتی و قدرت آشنا کنیم.

الف – موتور روتور رینگی در حالت راست گرد و مقاومت راه انداز مرحله ای توسط کلید غلطکی

مراحل کار کلید به شرح زیر می باشد همان طور که می دانیم مقاومت راه انداز بر سر راه روتور قرار می گیرد و در ابتدا می بایست حداکثر مقاومت راه انداز در مدار باشد. سیم پیچ قطب ها یا استاتور به صورت معمولی در هر 6 حالت به شبکه سه فاز به صورت S-U-R به T-V به W متصل باقی می ماند در مرحله اول تمام مقاومت راه انداز در شبکه وارد می شود در مرحله دوم همانطور که در شکل مشاهده می شود 1/4 مقاومت از مدار به وسیله ی اتصال کوتاه ترمینال های W4 و V4 و U4 ازمدار خارج شده و کمتر می شود.

سپس در مرحله سوم کلید با اتصال کوتاه شدن ترمینال های W3 و V3 و U3 نیمی از مقاومت راه انداز را از مدار خارج می کند سپس در مرحله چهارم کلید با اتصال کوتاه ترمینال های W2 و V2 و U2 موجب می شود که مقاومت راه انداز با هم کمتر شود سپس در مرحله 5 کلید با اتصال کوتاه کردن ترمینال های W1 وV1 وU1 در قسمت مقاومت های راه انداز قسمت دیگری از مقاومت ها را با اتصال کوتاه کردن از مدار خارج می کند و در نهایت در مرحله ششم کلید با اتصال کوتاه کردن سرهای خروجی سیم پیچی روتور تمام مقاومت راه انداز را از مدار خارج کرده و موتور وارد کارنامه خود شده و به صورت مستقیم به شبکه متصل می گردد. شایان ذکر است که موتورهای رینگی به دلیل توانایی در استفاده از مقاومت راه انداز در سیم پیچی روتور در قدرت های بالا مورد استفاده زیاد تری دارد.

نمایی از اتصال موتور رینگی در حالت راست گرد

نمایی از اتصال موتور رینگی در حالت راست گرد

ب – موتور رینگی در حالت های چپ گرد راست گرد همراه با مقاومت راه انداز مرحله ای توسط کلید غلطکی

باید توجه داشت که برای راه اندازی موتورهای با قدرت بالا برای جلوگیری از آسیب دیدن موتور و کاهش جریان راه انداز در موتور سه فاز از مقاومت راه انداز استفاده می شود که بسته به نوع و شرایط موتورها طی مراحل مختلفی این مقاومت ها به صورت پله ای و مرحله به مرحله از مدار خارج شده و در نهایت مدار روتور به طور کامل اتصال داده می گردد. در شکل الف مراحل کار کلید به طور مشخص دیده می شود.

برای حالت راست گرد که با حرف انگلیسی R بر روی کلید مشخص گردیده است، کلید فوق ترمینال های U به S-R به T-Vبه W را به هم متصل می نماید و مراحل خارج شدن مقاومت راه انداز دقیقا مانند توضیحات شکل قبلی آن می باشد و مقاومت راه انداز فوق در نهایت طی 6 مرحله از مدار به طور کامل خارج خواهد شد. برای حالت چپ گرد در کلید فوق فقط کلید جای دو فاز از سه فاز را عوض می کند یعنی در این مرحله R به S-V به U و T به W متصل گردیده و مراحل خارج شدن مقاومت های راه انداز عینا مانند مراحل خارج شدن مقاومت های راه انداز در حالت راست گرد آن می باشد که حالت چپ گرد با حرف انگلیسی L بر روی کلید مشخص گردیده است.

نمایی از اتصال موتور رینگی در حالت های چپ گرد راست گرد

نمایی از اتصال موتور رینگی در حالت های چپ گرد راست گرد

طریقه اتصال ترمز الکترو مکانیکی در موتور آسنکرون

شکل زیر حالتی می باشد که موتور به حالت ترمز قرار گرفته و کار نمی کند. با توجه به شکل، موتور در داخل جعبه کلمپ به صورت مثلث متصل شده است و کلید سه فاز ورودی یعنی R و S و T و از U و V و W قطع و سه فاز موجود را به قسمت موتور ترمز الکترو مکانیکی متصل کرده است در این حالت اگر موتور در حال کار باشد خاموش گردیده و اینرسی حرکت آن توسط ترمز الکترومکانیکی با وصل شده و درگیر شدن با محور روتور قرار گرفته می شود و موتور از طریق مکانیکی از حرکت باز می ایستد.

در شکل (ب) طرز اتصال ترمز جریان مستقیم توسط کلید های کنتاکتور نشان داده شده است موتورهای جریان متناوب سه فاز را می توان به وسیله جریان مستقیم (D.C) نیز از نظر الکتریکی به حالت ترمز درآورد با توجه به شکل (ب) با فشار دادن شستی b 1 کنتاکتور C1 از کار می افتد و کنتاکتور ترمز C2 تغدیه می شود کنتاکتور C2 برق (D.C) را به دو سر یکی از فازها متصل نموده و یک میدان مغناطیسی دائمی به وجود می آورد که روتور را از حرکت می ایستاند پس از طی زمان مشخص شده بر روی تایمر d1 کنتاکتور ترمز C2 از مدار خارج خواهد شد.

نمایی از طریقه اتصال ترمز الکترو مکانیکی در موتور آسنکرون

نمایی از طریقه اتصال ترمز الکترو مکانیکی در موتور آسنکرون

موارد استفاده عملی از کلید های سه فاز

1- اتصال مصرف کننده های سه فاز به شبکه

می دانید که مصرف کننده های سه فاز را می توان بصورت دستی یا اتوماتیک به شبکه برق متصل نمود.

نمایی از مصرف کننده های سه فاز به شبکه

2 – راه اندازی موتور های سه فاز آسنکرون

می دانیم که یک موتوررا می توان از حالت سکون با وسایل راه انداز به دور نامی رساند.اگر موتور بطور مستقیم به شبکه وصل شود،جریان زیادی در هنگام راه اندازی از سیم پیچ های موتور عبور می کند(حدود 4 الی 7 برابر جریان نامی موتور)که در صورت بالا بودن جریان راه اندازی،به موتور و سیم های رابط و وسایل حفاظتی صدمه وارد می شود که به این دلیل باید موتورها را بطور تدریجی راه اندازی کرد که در اینصورت در هنگام راه اندازی جریان کمتری از موتور عبور خواهد کرد.

جریان راه اندازی به گشتاور موتور بستگی دارد بطوریکه هرچه گشتاور راه اندازی بیشتر باشد،جریان راه اندازی بیشتر خواهد بود که به این دلیل موتورهای با گشتاور کم یا قدرت کم را می توان بطور مستقیم به شبکه وصل نمود ولی موتورها با گشتاور زیاد را بایستی حتما با وسایل کمکی راه اندازی نمود.

جدول طرز اتصال موتورهای سه فاز با قدرت های نامی مختلف به شبکه

جدول طرز اتصال موتورهای سه فاز با قدرت های نامی مختلف به شبکه

نکته : در هر سه روش راه اندازی، ولتاژ روی هریک از سیم پیچ ها،کاهش داده می شود در نتیجه هنگام راه اندازی جریانی که از هر سیم پیچ عبور می کند نسبت به جریان نامی کاهش پیداکرده در نتیجه گشتاور راه اندازی نیز کم می شود.

راه اندازی موتور سه فاز به وسیله کلید ستاره مثلث

راه اندازی با کلید ستاره مثلث یکی از ساده ترین و متداول ترین روش های راه اندازی موتورهای آسنکرون رتور قفسی می باشد.کلید ستاره مثلث در ابتدا، سیم پیچ های موتور را به صورت ستاره اتصال داده و آن را به شبکه سه فاز وصل می کند و بعد از رسیدن دور موتور به دور نامی، با تغییر حالت کلید از حالت ستاره به مثلث،سیم پیچ های آن را به صورت مثلث تغییر اتصال می دهد.

نمایی از راه اندازی موتور سه فاز به وسیله کلید ستاره مثلث

نمایی از راه اندازی موتور سه فاز به وسیله کلید ستاره مثلث

کلید های ستاره مثلث را برای موتور هایی می توان کار برد که ولتاژ مجاز سیم پیچ هر فاز آن برابر ولتاژ خط شبکه باشد. اگر ولتاژ خط شبکه 380V باشد، بر روی پلاک موتور باید 380V یا 380/660V نوشته شده باشد. می دانید که در اتصال ستاره مثلث، ولتاژ دو سر هر سیم پیچ نسبت به حالت مثلث، 3√ برابر کمتری می شود، لذا از هر سیم پیچ جریانی به اندازه 3√ برابر کمتر از حالت مثلث می گذرد.

در نتیجه چون جریان خط حالت مثلث، برابر جریان سیم پیچ همان حالت می باشد لذا جریان خط ستاره 3(3√*3√) برابر کمتر از جریان حالت مثلث خواهد شد. که در این صورت در هنگام راه اندازی حتی اگر جریان لحظه اول موتور چند برابر جریان حالت ستاره باشد، باز نسبت به جریان نامی حالت مثلث زیاد بالا نخواهد آمد که در نتیجه دیگر به موتور و سیم های رابط صدمه نخواهد رسید.

3- تغییر جهت گردش موتورهای سه فاز

درموتورهای سه فاز آسنکرون بایستی جهت گردش میدان رتور را تغییر داد تا جهت گردش رتور تغیییر کند. لذا ساده ترین روش، تعویض جای دو فاز از سه فاز ورودی موتور می باشد که این عمل را می توان توسط کلید چپ گرد راست گرد نیز انجام داد.

کلید چپ گرد و راست گرد : ساختمان داخلی این کلید اغلب به صورت غلطکی و زبانه ای می باشد و دارای سه حالت قطع، چپگرد، راستگرد می باشد.(حالت قطع در وسط است). طرز عمل این کلید بدین صورت است که در حالت راست گرد،سه فاز ورودی شبکه به ترتیب R به S,U به T,V به W متصل می شوند که در حالت چپ گرد، اتصال R به S,U به T,W به V متصل می شوند.

نکته : برای تغییر جهت گردش موتورهای با قدرت بالا از کلید های چپ گرد راست گرد ستاره مثلث استفاده می شود.

نمایی از مدار اتصال انواع کلید های چپ گرد-راست گرد

نمایی از مدار اتصال انواع کلید های چپ گرد-راست گرد

نمایی از طریقه اتصال کلید دستی چپ گرد راست گرد به موتورهای جریان متناوب سه فاز

نمایی از طریقه اتصال کلید دستی چپ گرد راست گرد به موتورهای جریان متناوب سه فاز

نمایی از کلید چپ گرد راست گرد ستاره مثلث

نمایی از کلید چپ گرد راست گرد ستاره مثلث

نمایی از طرز اتصال ستاره مثلث چپ گرد راست گرد کلید زبانه ای

نمایی از طرز اتصال ستاره مثلث چپ گرد راست گرد کلید زبانه ای

4- تغییر دور موتورهای سه فاز آسنکرون

می دانیم که در صنعت نیاز است که سرعت حرکت موتورهای دستگاهها تغییر کند. برای تغییر سرعت موتورهای دستگاه های الکتریکی می توان از چرخ دنده و چرخ تسمه استفاده کرد. البته می توان با تغییر دور موتور محرک دستگاه، سرعت را تغییر داد. همانطور که می دانید، سرعت موتورهای الکتریکی به فرکانس شبکه و تعداد قطب های موتور بستگی دارد یعنی:

فرمول محاسبه سرعت موتورهای الکتریکی

که تغییر تعداد قطبها، ساده ترین روش تغییر سرعت موتور می باشد. برای تغییر تعداد قطب موتورهایی که دارای یک سیم پیچ می باشند، باید نوع اتصال موتور را تغییر داد که برای این منظور از اتصال دالاندر استفاده می شود.

نکته : برای تعداد قطب بیشتر، اتصال سیم پیچ های استاتور را به صورت مثلث و برای تعداد قطب کمتر، سیم پیچ های استاتور را به صورت ستاره دوبل متصل می کنند.

نمایی از اتصال سیم پیچ های استاتور به صورت مثلث و ستاره دوبل

نمایی از اتصال سیم پیچ های استاتور به صورت مثلث و ستاره دوبل

موتورهایی که اتصال آنها دالاندر است اغلب دارای 6 سرسیم درروی تخته کلمب می باشند و فقط قادرند به یک ولتاژ اتصال یابند. در این نوع اتصال، ولتاژ هر سیم پیچ در هر دو حالت (مثلث و ستاره دوبل) تنها مقدار کمی تغییر می کند و در اتصال دالاندر، موتورها با دورهای مختلف، قدرت های مختلفی دارند و نسبت قدرت حالت مثلث به ستاره دوبل از 1/1.5 تا 1/1.8 تغییر می کند.

نکته : اتصال دالاندر را فقط در مواردی می توان به کار برد که نسبت به تغییر قطب ها، 1/2 باشد (مثلا 2 و 4 قطب یا 4 و 8 قطب)

نکته : در مواردی که تغییر دوری با نسبت غیر از 1/2 نیاز باشد، از موتورهایی که استاتور آن ها دارای دو سیم پیچ جداگانه و با تعداد قطب های مختلف می باشد استفاده می شود که در این روش، همیشه یکی از سیم پیچ ها از مدار خارج است که در نتیجه راندمان پایین می باشد و مقرون به صرفه نخواهد بود.

نکته : در مواردی که نیاز به 4 دور مختلف باشد، از دو سیم پیچ جداگانه که هر سیم پیچ می تواند اتصال دالاندر داشته باشد، استفاده کرد.

نکته : موتورهای با اتصال دالاندر را می توان با اتصال ستاره مثلث راه اندازی نمود که در این صورت بایستی سیم به تخته کلمب موتور وارد شود. (شکل زیر)

موتور با اتصال دالاندر با راه اندازی توسط اتصال ستاره مثلث

موتور با اتصال دالاندر با راه اندازی توسط اتصال ستاره مثلث

کلید دالاندر

ساختمان این کلید اغلب به صورت غلطکی و زبانه ای و دارای سه حالت قطع (O)، دور کم (I) و دور زیاد (II) می باشد. در حالت اول موتور به صورت اتصال مثلث وصل می شود. (یعنی R به (U(a و S به (V(a و T به (W(a) که در حالت قطب ها بیشتر تشکیل می شوند.بنابراین دور موتور کم می باشد و در حالت دوم موتور به صورت اتصال ستاره دوبل بهم متصل می شوند. (یعنی R به (U(b و S به (V(b و T به (W(b) که با تغییر جهت جریان در سیم پیچ ها، تعداد قطب کم شده و دور موتور دو برابر می شود.

نمایی از طرز اتصال کلید دالاندر

نمایی از طرز اتصال کلید دالاندر

نمایی از طریق اتصال کلید دالاندر چپ گرد راست گرد به موتور دالاندر

نمایی از طریق اتصال کلید دالاندر چپ گرد راست گرد به موتور دالاندر

نمایی از طرز اتصال کلید زبانه ای برای دو سرعت مختلف(دالاندر)

نمایی از طرز اتصال کلید زبانه ای برای دو سرعت مختلف(دالاندر)

 اطلاعات پروژه

 رمز فایل : www.electronics98.com (این مطلب فاقد فایل جهت دانلود است)

 نویسنده : زهرا ایزانلو

 تاریخ انتشار : 31 آگوست 2017

 شرایط و قوانین ثبت دیدگاه

 فارسی بنویسید و از کیبورد فارسی استفاده کنید.

 لطفاً بیش‌از‌حدِ معمول، شکلک یا ایموجی استفاده نکنید و از کشیدن حروف یا کلمات با صفحه‌کلید بپرهیزید.

 به کاربران و سایر اشخاص احترام بگذارید. پیام‌هایی که شامل محتوای توهین‌آمیز و کلمات نامناسب باشند، حذف می‌شوند.

 از ارسال لینک‌های سایت‌های دیگر و ارایه‌ی اطلاعات شخصی خودتان مثل شماره تماس، ایمیل و آی‌دی شبکه‌های اجتماعی پرهیز کنید.