انواع سیم ها و مشخصات آن ها

سیم

در این مطلب از مبحث آموزش برق صنعتی می خواهیم شما را با انواع سیم ها و مشخصات آن ها در حوزه برق صنعتی و قدرت آشنا کنیم.

1.سیم ساختمان

برای انتقال جریان الکتریکی به مصرف کننده و محل های مختلف، انتقال سیگنال های صوتی، تصویری، ارتباط وسایل الکتریکی در داخل تابلوها و مدارهای فرمان و ارتباط بین دستگاه های الکتریکی از سیم ها که به صورت افشان (رشته ای) و مفتولی در شکل های مختلف ساخته می شوند، استفاده می گردد.

اجزاء سیم

سیم ها از دو قسمت اصلی به نام هادی و عایق تشکیل شده اند.

هادی سیم ها: در شکل های مختلف از مواد رسانایی مانند مس و آلومینیوم، نقره، طلا، روی، نیکل، آهن، قلع، فولاد و سرب و یا ترکیبی از آن ها به صورت اندود یا مغزی یا موازی با یکدیگر ساخته می شود.

عایق سیم ها: از مواد پلاستیکی غیر قابل اشتعال و ضد رطوبت مانند پروتودور (PVC_ پیلی وینیل کراید )، پلی اتیلن (PE)، انواع تفلون TEF، پلی پروپیلن (PP)، ترموست ها (پلی اتیلن ترکیب شده با کلر (CPE) ،و غیره، جهت حفاظت در مقابل ولتاژ (عایق نمودن) سرما و گرما(تغییرات دمایی محیط) با توجه به نیاز سیستم از یک لایه و چند لایه ساخته می شود.

2.مشخصات سیم های انعطاف پذیر در استاندارد VDE ،DIN

مشخصات و کاربرد سیم ها با توجه به علامت های اختصاری که بر روی عایق سیم ها نوشته می شود مشخص شده، و در انتخاب سیم باید در نظر گرفته شود. در جدول زیر مشخصات هادی ها از نظر هدایت الکتریکی و مفهوم حروفات و اصطلاحات نوشته شده روی سیم و علامت های اختصاری همراه با مشخصات و کاربرد سیم های استاندارد موجود در بازار مطابق با استاندارد DIN ،VDE ،IEC، مشخص شده است.

نسبت قابلیت هدایت الکتریکی فلزات درسطح مقطع مساوی

مفهوم حروفات نوشته شده بر روی سیم ها

مثال: مفهوم مشخصات نوشته شده روی سیم چیست؟

NAGA16ALe6kv

پاسخ: سیم یک رشته مخصوص با عایق لاستیکی نرم شده با سطح مقطع 16 میلی متر مربع از جنس آلومینیوم، یک سیم برای ولتاژهای 6 کیلو وات.

جدول مشخصات سیم با پوشش پلاستیک، یک رشته مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم با پوشش مخصوص پلاستیک، یک رشته مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم با پوشش پلاستیک، یک رشته مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم با عایق لاستیک مخصوص، یک رشته مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های مقاوم در مقابل اثرات جوی، یک رشته مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های اصلی ساختمان ها مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های لوله ای مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های لوله ای با روکش مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های روپوشی مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های با روپوش سربی مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم لامپ های فلورسنت مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های داخل سرپیچ مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات بندهای آویزی مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های مخصوص اتصال به مصرف کننده هایی با محل متغیر مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های شلنگ لاستیکی قوی برای معادن زیرزمینی مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های قرمز مقاوم در مقابل اثرات جوی، یک رشته مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های مقاوم در مقابل اثرات جوی با روکش بدون درز مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم مخصوص نول مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های دستگاه جوش مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم های فرمان آسانسورها مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم مخصوص تئاتر مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات سیم مدارهای زنگ، در بازکن، ارتباطات تلفنی مطابق با استاندارد DIN و VDE

جدول مشخصات فیبر نوری مطابق با استاندارد DIN و VDE

شکل و علامت چند نوع سیم

سیم های انعطاف پذیر در استاندارد UL و CSA

آزمایشگاه های متعهد_ مرکز آمریکا INC و UL: under writers laboratorie

استاندارد کانادا CSA: Canadian standards association

سیم های انعطاف پذیر در این استانداردها نیز با حروف اختصاری دیگری که نشانگر مشخصات ساختمان سیم و یا کابل می باشد مشخص می گردد برای مثال:

O: مقاوم در برابر روغن

T: مقاوم در برابر حرارت

s: افشان

J: برای ولتاژ کم 300 ولت

OO: دارای پوشش اضافی در برابر روغن

W: مقاوم در برابر شرایط مختلف آب و هوایی

جدول کدهای اختصاری سیم های انعطاف پذیر مطابق استاندارد UL.CSA

جریان مجاز سیم ها

مهمترین نکته ای که برای انتخاب سطح مقطع سیم مناسب مورد توجه قرار می گیرد جریان مجاز سیم است.

جریان مجاز: مقدار جریانی است که در یک شیفت کاری اگر از سیم عبور کند هادی سیم بیش از حد مجاز گرم نشده و تغییراتی در مشخصات سیم ایجاد نگردد. تغییرات در سیم می تواند آب شدن و شکنندگی عایق، تغییرات سطح مقطع سیم در اثر حرارت، خوردگی سیم، کاهش طول عمر سیم و … باشد.

در صورتی که سیم مورد نیاز به طور صحیح و مناسب انتخاب نگردد علاوه بر اشکالات ذکر شده در بالا، عبور جریان بیش از حد مجاز از سیم باعث افزایش درجه حرارت سیم گشته و احتمال آتش سوزی را به همراه خواهد داشت که می تواند خسارات زیادی به تاسیسات الکتریکی و بقیه سیستم ها وارد نماید. جدول زیر جریان مجاز سیم های تاسیسات الکتریکی را با توجه به گروه بندی سیم ها و جریان فیوز نشان می دهد.

نکات مهم در انتخاب سیم

برای انتخاب سیم مناسب باید به نکات زیر توجه کرد.

1: محل و نوع نصب و کاربرد آن مطابق جدول ( مشخصات انواع سیم ها) برای تعیین نوع سیم

2: جریان مجاز سیم با توجه به جدول زیر جهت تعیین سطح مقطع سیم

3: درجه حرارت محیطی که سیم نصب خواهد شد. برای تعیین ضریب تصحیح جریان مجاز

4: در نظر گرفتن افت ولتاژ مجاز اگر برای فواصل طولانی استفاده می شود .

5: انتخاب فیوز مناسب برای حفاظت در مقابل اتصال کوتاه

6: تعداد سیم هایی که در داخل یک لوله قرار می گیرند.

7: رعایت گروه بندی سیم ها

مشخصات سیم های استاندارد همراه با جریان مجاز و جریان فیوز محافظ

گروه 1: سیم های یک رشته ای (مفتولی) داخل لوله

گروه 2: سیم های چند رشته ای (افشان) مثل سیم های لوله ا ی، سیم های روپوشی، سیم های با روکش سربی، سیم های اصلی تغذیه و سیم های متحرک

گروه 3: سیم های یک رشته به طور آزاد نصب شده در هوا و سیم های یک رشته متحرک

مقادیر جدول بالا برای حالتی است که درجه حرارت محیط از 25 درجه تجاوز نکند، و به مغهوم حداکثر درجه حرارت قابل تحمل سیم نمی باشد به طوری که اگر درجه حرارت مجاز برای سیم ها با پوشش پلاستیکی 35 درجه سانتی گراد باشد، حداکثر درجه حرارت 60=35+25 می تواند باشد.

برای سیم های هوایی با عایق ترموپلاستیک افزایش درجه حرارت تا 45+ درجه مجاز است.

بار مجاز سیم های هوایی تابیده در جریان متناوب با مقادیر حاصل از جدول بالا کمی اختلاف دارد.

جریان مجاز سیم های عایق دار در مواردی که درجه حرارت محیط بیش از 25 درجه باشد باید مقدار جریان جدول ضربدر ضریب تصحیح از جدول زیر انتخاب گردد.

مثال

جریان مجاز سیم مس 1/5mm² مربع با عایق پلاستیک را در دمای 50 درجه سانتیگراد و 15 درجه سانتی گراد تعیین کنید؟

حل: جریان سیم 1/5mm² با توجه به جدول (مشخصات سیم ها) و گروه 2 برابر با 20 آمپر از جنس پلاستیک می باشد.

ضریب تصحیح با توجه به جدول:

برای دمای 50 درجه سانتی گراد KT₅₀ =%53

برای دمای 15 درجه سانتی گراد KT₁₅ =%110

جریان مجاز سیم 1/5mm² در 50 درجه سانتی گراد

جریان مجاز سیم 1/5mm² در 15 درجه سانتی گراد